Hangi şirket türü size uygun? Limited şirket, anonim şirket, şahıs şirketi gibi farklı şirket türlerinin özelliklerini, avantajlarını ve dezavantajlarını detaylı olarak inceleyelim. İşinizi kurarken doğru kararı vermek için rehberiniz olsun.
Girişimcilik uzun ve titizlikle ele alınması gereken bir yolculuktur…
İş yaşamına dair bir rota çizebilmek farklı iş türlerini ve işletme yapılarını doğru şekilde tanımayı gerektirir. Şirketler işletmelerin yasal statülerini ve işleyiş biçimlerini belirleyen hassas unsurlardır. Şirket türlerini ve şirketlerin özelliklerini bilmek bu noktada büyük önem taşır.
Şirket Kurma Süreci Nasıl İlerler?
Şirket kurma süreci, belirli adımları izleyerek gerçekleştirilir. Bu adımlar arasında ticaret unvanı seçimi, işletme türünün belirlenmesi, sözleşmenin hazırlanması, ticaret siciline kaydın yapılması ve gerekli izinlerin alınması bulunur. Bu süreç, kurucuların dikkatli bir şekilde planlanması ve uygulanması gereken önemli bir adımdır.
Maliyetler ve Vergi Oranları Nasıl Oluşur?
Şirket türlerinde kurma maliyetleri, kurulacak şirketin türüne, büyüklüğüne ve yerel yasal gerekliliklere bağlı olarak değişir. Örneğin, anonim şirketlerin tescil ücretleri limited şirketlere göre genellikle daha yüksektir. Vergi oranları da şirketin kazancına ve türüne göre değişir. Sermaye şirketleri genellikle kurumlar vergisine tabi tutulurken, şahıs şirketleri gelir vergisine tabi olabilir.
Peki şirket türleri ve bunların genel özellikleri nelerdir? Gelin yakından inceleyelim…
A) SERMAYE ŞİRKETLERİ
Sermaye şirket türlerinde, ticari faaliyetlerini gerçekleştirmek için ortaklardan toplanan sermaye ile kurulan ve tüzel kişiliği olan şirket türleridir. Sermaye şirketlerinde, ortaklar sermaye payları oranında hak sahibidir ve kar payı dağıtımı genellikle sermaye paylarıyla orantılı olarak yapılır. Türk Ticaret Kanunu’na göre, sermaye şirketleri anonim şirketler, limited şirketler ve paylı komandit şirketler olmak üzere üç ana gruba ayrılır.
1. Limited Şirketler (Ltd. Şti.)
Türkiye’deki en yaygın şirket türlerinden biri olan limited şirket, en az bir ortak ile kurulabilir. Ortaklar, şirket borçlarından sınırlı şekilde sorumludur. Sermaye payları belirlenir ve şirketin karar organı olan genel kurulda ortaklar temsil edilir. Genellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler için ideal bir seçenektir. Fakat karar alma süreçlerinin bazen yavaş, hisse devirlerinin de sınırlı olabileceği unutulmamalı.
Limited şirket türlerinde esas sermaye paylarının toplamı, şirket kuruluş sözleşmesinde beyan edilir. Satışı yasalarla yasalanmayan her satış, ürün veya hizmet için limited şirket kurulması mümkündür. Limited şirketlerin kendine ait tüzel kişiliği vardır. Yani, kurumlar vergisine mensupturlar. Vergi borç ve harç ödemeleri de tüzel kişilikleri namına düzenlenir. Bu şirket türü kurumlar vergisi öder ve 2024 yılı için vergi oranı %25’tir.
Limited şirketler için kuruluş sermayesi şartı vardır. 2024 yılı itibarıyla limited şirketler için kuruluş sermayesi en az 10.000 TL olmalıdır.
2. Anonim Şirketler (A.Ş.)
Ortaklarının sorumluluğunun sermaye paylarıyla sınırlı olduğu şirket türüdür. Anonim şirketlerde birden fazla gerçek ya da tüzel kişi ortak olabilir. Anonim şirketler, hisse senetleriyle temsil edilir ve yönetim kurulu tarafından yönetilir. Şirketin sermayesi paylara bölünür ve bu paylar halka arz edilebilir. Bu şirket türlerinin kuruluşu bakanlık iznine tabidir.
Hisse senetlerinin halka arzı, şirketin büyümesini finanse etme noktasında etkili bir yöntemdir. Anonim şirketler, ortakların kişisel varlıklarını korurken, yönetim kurulu tarafından sermaye artırımı yapma esnekliği sunar. Genel kurul ve yönetim kurulu gibi yapılar sebebiyle yönetim süreçleri daha karmaşık olabilir. Bu şirket türleri kurumlar vergisi öder ve 2024 yılı için vergi oranı %25’tir.
Anonim şirketler için kuruluş sermayesi şartı vardır. 2024 yılı itibarıyla anonim şirketler için kuruluş sermayesi en az 50.000 TL olmalıdır. Bu tutar, kayıtlı sermaye sistemine dahil olan ve halka açık olmayan anonim şirketler için 100.000 TL’dir.
3. Paylı Komandit Şirketler
Hem sınırsız sorumlu ortakların hem de sınırlı sorumlu ortakların bulunduğu şirket türüdür. Bu tür şirketlerde sorumlu ortaklar, şirket borçlarından kişisel olarak ve sınırsız bir şekilde sorumludur. Sınırlı ortaklar ise belli bir sermaye ile sorumludur. Paylı komandit şirketlerde sınırsız sorumlu ortaklar şirketi yönetir. Sınırlı sorumlu ortaklar ise genellikle sadece sermaye koyarlar. Kurumlar vergisi oranı %20’dir.
B) ŞAHIS ŞİRKETLERİ
Şahıs şirketleri, tüzel kişiliği olmayan ve bir veya daha fazla gerçek kişi tarafından kurulan işletmelerdir. Şahıs şirketleri, kolay kurulabilir olmaları ve yönetimlerinin daha esnek olması nedeniyle genellikle küçük işletmeler tarafından sıklıkla tercih edilir. Bu şirket türü gelir vergisi öder ve 2024 yılı için vergi oranı %15 ila %40 arasındadır. Genç Girişimcilik desteği sayesinde ilk 230.000 TL için gelir vergisi ödememe avantajı vardır.
Şahıs şirketleri Türk Ticaret Kanunu’na göre üç ana gruba ayrılır:
1. Kolektif Şirketler
En az iki ortağın bir araya gelerek oluşturduğu ve ortakların şahsi sorumluluk altında olduğu bir işletme türüdür. Ortaklar işletmeyi yönetirken ve karar alırken eşit sorumluluk ve risk paylaşır. Ortaklar işletmenin borçlarından kişisel olarak sorumludur. İşletmenin kâr ve zararlarına ortak olurlar. Kolektif şirketler, genellikle küçük ölçekli aile işletmeleri veya ortakların güvenilirliklerine dayalı işletmelerdir. Karar alma süreçleri hızlıdır. Ortaklar arasındaki iletişim de akıcıdır. Fakat kişisel sorumluluklar nedeniyle yüksek riskler barındırabilir.
Bazı ortaklar sorumluluk açısından sınırlı iken bazıları sınırsız şekilde sorumlu tutulabilir. Komandit şirket türünde bizzat vergi sorumluluğu yoktur. Ortaklar şirket sayesinde elde ettikleri ticari kazanç kapsamında gelir vergisi ödemek durumundadır. Beyanname şirket namına düzenlenmez. Şirket aracılığıyla gelir elde eden ortakların gelir vergisini beyan etmek üzere düzenlenir.
Kolektif şirket kurma maliyetleri, noter masrafları, kuruluş ilanı, vergi levhası ve diğer giderlerle birlikte genellikle 2.000 TL ile 5.000 TL arasında olabilir. Kolektif şirketlerde sermaye şartı yoktur.
2. Adi Şirketler
En az iki kişi arasında kurulan ve her ortağın şirket borçlarından kişisel ve sınırsız olarak sorumlu olduğu şirket türüdür. Adi ortaklıkta, ortaklar arasında bir sözleşme veya yazılı belge olması gerekmez. Adi ortaklıklar kolektif şirketlere benzer. Fakat bazı ortaklar sınırlı sorumluluk taşır. Yani sınırlı ortaklar işletme borçlarından yalnızca yatırdıkları sermaye tutarı kadar sorumludur. Bu tür şirketlerde karar alma süreci ve yönetim esnekliği daha fazladır. Fakat sınırlı ortaklar için riskler daha azdır.
3. Adi Komandit Şirketler
Adi komandit şirketler, en az bir sınırsız sorumlu ortak ile en az bir sınırlı sorumlu ortak tarafından kurulan işletmelerdir. Sınırsız sorumlu ortaklar, şirket borçlarından tüm malvarlıklarıyla sorumludurlar, sınırlı sorumlu ortaklar ise belirli bir sermaye ile sorumludurlar. Adi komandit şirketlerde, sınırsız sorumlu ortaklar şirketi yönetirken, sınırlı sorumlu ortaklar genellikle yalnızca sermaye koymaktadırlar.
Sonuç olarak, şirket kurarken dikkat edilmesi gereken birçok faktör bulunmaktadır. Hangi şirket türünün seçileceği, işletmenin hedeflerine, büyüklüğüne ve faaliyet gösterdiği sektöre bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle, şirket kurma sürecinde uzman danışmanlardan ve avukatlardan destek almak önemlidir.
Şirket kurma süreçlerine dair detaylı bilgi ve profesyonel destek için şimdi hızlıca Workon Sanal Ofis dünyasına adım atarak Workon’un profesyonel kadrosu ile iletişim (telefon veya e-posta yoluyla) kurabilir, ücretsiz danışmanlık desteği gibi değerli ayrıcalıklarından faydalanabilirsiniz.
